اختلالات خوردن چه اختلالاتی هستند؟

اختلالات خوردن به طیف وسیعی از شرایطی گفته می‌شود که شامل عادات غذایی غیرطبیعی و یا مختل شده می‌باشند. این اختلالات به طور کلی از وسواس غذایی، وزن بدن و یا شکل بدن ناشی می‌شود و اغلب به پیامدهای جدی منجر می‌شود. در برخی موارد اختلالات خوردن ممکن است منجر به مرگ فرد شوند.

افراد مبتلا به انواع اختلالات خوردن ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند. با این حال اغلب این علائم شامل محدودیت‌های شدید غذا، پرخوری و یا رفتارهای نامناسب دفع غذا همچون بالا آوردن و یا ورزش بیش از حد می‌شود.

با این وجود که هر فردی با هر جنسیتی در هر برهه‌ای از زندگی خود ممکن است به انواع اختلالات خوردن مبتلا شود اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که سهم بیشتر این اختلالات را نوجوانان و زنان جوان تشکیل می‌دهند. در حقیقت چیزی حدود ۱۳ درصد نوجوانان ممکن است نوعی از این اختلالات را تا سن ۲۰ سالگی خود تجربه کنند.1
 

انواع اختلالات خوردن و تغذیه‌ای

 
1. هرزه خواری
از ویژگی‌های هرزه خواری، خوردن مداوم مواد غیرخوراکی و بدون ارزش غذایی است که حداقل در یک دوره 1 ماهه به طول می‌انجامد. الگوی خوردن این افراد متناسب با سن رشدی آن‌ها نیست و با رسوم طبیعی و پذیرفته شده فرهنگ آن‌ها مغایر است. این افراد معمولا به بیماری‌های روده، عفونت‌های گوناگون و مسمومیت مبتلا می‌شوند.
 
2. اختلال نشخوار
در اختلال نشخوار بیمار غذا را مکررا بالا می‌آورد. غذای بالا آورده شده دوباره توسط فرد جویده و خورده می‌شود یا بیرون ریخته می‌شود. این شرایط حداقل باید 1 ماه ادامه پیدا کند تا تشخیص داده شود. باید توجه داشت این بالا آوردن غذا به دلیل یک بیماری طبی دیگر رخ نداده باشد.

این اختلال در صورتی که در بزرگسالی هم ادامه داشته باشد ممکن است از نواقص هوشی نشأت گرفته باشد. شروع اختلال نشخوار ممکن است از شیرخوارگی، کودکی، نوجوانی یا بزرگسالی باشد. باید توجه کنید نشخوار در نوزادی طبیعی بوده و اختلال نشخوار در کودکان باید با تشخیص متخصص صورت بگیرد.
 
3. اختلال مصرف غذای اجتنابی، محدود کننده
اختلال محدود کننده در کودکان یکی از انواع اختلالات خوردن است که با نشانه‌هایی همچون خوددادری کردن از خوردن و یا محدود شدن مصرف غذا همراه است که با کوتاهی والدین و مراقبین در پرداختن به نیازهای تغذیه‌ای مرتبط است. این افراد به صورت آشکار تمایلی به خوردن غذا ندارند. ممکن است نگران عواقب خوردن غذا و یا به طور کلی خصوصیات آن غذا باشند.

عموما این اختلال از شیرخوارگی یا کودکی شروع شده و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. نشانه‌های این اختلال افت شدیدی را در رشد جسمانی و همچنین ایجاد مشکلات اجتماعی را موجب می‌شود. همچنین این افراد به شدت وزن خود را از دست می‌دهند و دچار سوء تغذیه قابل توجه می‌شوند.
 
4. بی اشتهایی عصبی
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی ترس شدیدی از چاق بودن دارند. آن‌ها نسبت به سن و وزنشان بسیار کمتر غذا می‌خورند و وزنشان از حداقل وزن طبیعی بسیار کمتر است. آن‌ها دست به رفتارهایی می‌زنند که مانع وزن گیری می‌شود حتی زمانی که وزنشان بسیار پایین است؛ این افراد دید تحریف شده‌ای نسبت به ظاهر بدن خود دارند و در لاغرترین حالت خود را چاق فرض می‌کنند و شرایط وخیم بدنی و وزنی خود را کاملا نادیده می‌گیرند.

کاهش وزن شدید در این اختلال می‌تواند به عوارض جانبی خطرناکی از جمله لاغری مرضی و بیماری‌های عفونی منجر شود و در موارد حاد به مرگ بیمار بیانجامد. مبتلایان میزان کالری هر غذایی که می‌خورند را به دقت محاسبه می‌کنند و در این زمینه دچار وسواس هستند. شروع اختلال می‌تواند پس از یک واقعه آسیب زا باشد.
 
5. پر اشتهایی عصبی از انواع اختلالات خوردن
الگوی خوردن در افراد مبتلا به اختلال پر اشتهایی عصبی در زمان مشخصی از روز است؛ مثلا هر 2 ساعت یک بار دست به پرخوری بارزی می‌زنند. این افراد احساس ناتوانی شدیدی در کنترل خود در برابر غذا خوردن دارند؛ به این صورت که در کنترل خود برای توقف غذا خوردن یا حجم و نوع غذا ناتوان هستند. افراد مبتلا به پرخوری عصبی معمولا وزن زیادی اضافه نمی‌کنند چرا که ورزش‌های سنگین انجام می‌دهند و یا مکررا دست به رفتارهای جبرانی می‌زنند.

رفتارهای جبرانی شامل تلاش برای تخلیه معده از راه استفراغ کردن و یا خوردن داروهای مسهل می‌شود. پرخوری و رفتار جبرانی معمولا 1 بار در هفته و به مدت بیش از 3 ماه ادامه می‌یابد. استفراغ کردن زیاد و خوردن مسهل تعادل الکترولیت پتاسیم را در بدن مختل می‌کند و منجر به بروز مشکلاتی نظیر از دست رفتن آب بدن، بی‌نظمی ضربان قلب و عفونت‌های ادراری می‌شود.
 
6. اختلال پرخوری
این اختلال به گونه‌ای است که فرد حتی زمانی که گرسنه نیست به خوردن ادامه می‌دهد تا زمانی که احساس ناراحتی به او دست دهد. این خوردن در مدت خاصی رخ می‌دهد (مثلا هر دو ساعت یک بار). فرد در برابر خوردن ناتوان است و نمی‌تواند آن را متوقف کند. این افراد معمولا بسیار سریع‌تر از حالت طبیعی غذا می‌خورند. احساس شرم و علائم افسردگی در این افراد به دلیل اضافه وزن زیاد، بسیار بالاست.
 
7. اختلال شب خوری
یکی دیگر از اختلالات خوردن که موجب اضافه وزن شدید می‌شود، اختلال شب خوری است که در آن فرد قبل خواب یا بلافاصله بعد از تلاش برای خوابیدن در نیمه‌های شب شروع به غذا خوردن با حجم زیاد می‌کند. این درحالی است که ممکن است در وعده‌های دیگر غذایی تمایلی به غذا خوردن نداشته‌باشند. این اختلال معمولا با اختلالات دیگر مانند افسردگی و اختلالات خواب بروز پیدا می‌کند. فرد مبتلا همواره در حال تلاش برای لاغر کردن است و مدام در تلاش برای حفظ رژیم لاغری خود شکست می‌خورد.2
 

دلیل بروز انواع اختلالات خوردن چیست؟

متخصصان بر این عقیده‌اند که این نوع اختلالات روانی ممکن است تحت تاثیر چند عامل مختلف باشد. یکی از این عوامل ژنتیک است. مطالعات بر روی دوقلوهایی که در محیط‌های جداگانه و در خانواده‌های متفاوت بزرگ شده‌اند نشان می‌دهد که اختلالات خوردن ممکن است ارثی باشند.

صفات شخصیتی نیز از جمله عواملی است که می‌توان در بروز انواع اختلالات خوردن موثر باشد. روان‌رنجوری، کمال‌گرایی و تکانشی بودن از جمله صفاتی هستند که اغلب احتمال ابتلا به این نوع اختلالات را بالا می‌برند.

از دیگر عوامل موثر می‌توان به تاثیر رسانه و اجتماع برای لاغری و فشار جامعه برای داشتن اندامی همچون مدل‌های معرفی شده، اشاره کرد. در حقیقت برخی از اختلالات خوردن در فرهنگ‌هایی که تحت تاثیر رسانه‌های غربی نبوده‌اند، کمتر دیده می‌شود.

اخیرا کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که تفاوت در ساختار و بیولوژی مغز ممکن است در رشد و توسعه‌ی این گونه اختلالات موثر باشد. با این حال قبل از نتیجه‌گیری سریع درباره‌ی علل بروز این اختلالات باید مطالعات بیشتری انجام داد.1
 

سن شروع، میزان شیوع

بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی، معمولا پیش از نوجوانی روی نمی‌دهد. با این حال در برخی موارد اختلالات خوردن، بخصوص بی‌اشتهایی عصبی را حتی در کودکان هفت ساله نیز شناسایی کرده‌اند. بی‌اشتهایی عصبی به احتمال زیاد در پانزده تا نوزده سالگی ایجاد می‌شود، پرخوری عصبی اغلب اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود.
 
برخلاف این تصور اشتباه که اختلالات خوردن، مختص سنین جوانی است، این اختلالات حتی در سنین سالخوردگی نیز مشاهده شده است. میزان شیوع بی‌اشتهایی عصبی در میان زنان تقریبا 5/0 درصد است و در مردان تقریباً یک دهم زنان است. بروز بی‌اشتهایی عصبی ظاهرا در دهه‌های اخیر افزایش یافته است.
 
شیوع پرخوری عصبی در میان زنان تقریبا یک تا 3 درصد است و در مردان تقریبا یک دهم زنان است. در واقع میزان شیوع این اختلال‌ها بسیار کم است. همان‌گونه که از آمارها پیداست، با این که اختلال‌های خوردن در مردان نیز روی می‌دهد، در زنان بسیار شایع‌تر است. به طوری که اشاره شد، در ازای هر مرد مبتلا به اختلال خوردن، ده زن به آن مبتلا هستند.3
 

آسیب‌های جسمانی و روانی مبتلایان

در افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی، موی سر و همچنین ناخن‌ها، نازک و شکننده و پوست بسیار خشک می‌شود و موهای کرک مانند روی صورت، گردن، بازوها، پشت و پاها شروع به رشد کردن می‌کند. پوست خیلی از بیماران، مخصوصا روی کف دست آنها، به زردی متمایل می‌شود. با سرما مشکل دارند و دست‌ها و پاهای آنها اغلب سرد و کبود است.
 
پوکی استخوان در بیماران مبتلا به بی‌اشتهایی روانی بسیار شایع است. به همین دلیل، بیماران مدام دچار شکستگی و بدشکلی استخوان می‌شوند. به علت فشار خون پایین، احساس خستگی، ضعف و سرگیجه دارند. کمبود ویتامین نیز ممکن است وجود داشته باشد. حتی ممکن است افراد مبتلا به این اختلال از بی‌نظمی‌های قلبی بمیرند.
 
سایر آسیب‌های روانی که ممکن است با این اختلال مشاهده شوند: افسردگی و همچنین وسواس فکری ـ عملی از مشکلات شایع افرادی است که به اختلال بی‌اشتهایی و پرخوری عصبی دچار هستند. ترس از موقعیت‌های اجتماعی (برای مثال خوردن در جمع) نیز در این افراد وجود دارد.3

پینوشتها
1.www.fullfekr.com
2.www.honarehzendegi.com
3.www.beytoote.com